Sự khác nhau giữa icon và symbol trong thiết kế giao diện
Việc sử dụng icon tuỳ thuộc vào “cái” mà bạn đang muốn diễn tả là gì.
Icon và symbol đều là những hình ảnh dùng để truyền tải ý nghĩa cho “một cái gì đó”. Mặc dù giữa chúng tồn tại những khác biệt to lớn, nhưng chúng ta vẫn thường nhầm lẫn và gọi là icon hết cho tiện.
Icon diễn tả “nghĩa đen”, còn symbol diễn tả “nghĩa bóng”
Icon có hình dáng rất gần với hình ảnh của đối tượng được miêu tả. Có thể nói, icon truyền tải nghĩa đen của hình ảnh đó. Ngược lại, một symbol thì mang ý nghĩa trừu tượng và sâu xa hơn. Trong bức ảnh dưới, ‘headphone’ được gọi là icon vì hình dáng nó khá gần với hình ảnh cái headphone ngoài đời thực. Còn ‘music’ là một symbol, vì nó truyền tải một khái niệm trừu tượng (âm nhạc) đến người xem.
Icon không cần được học để nhận biết, còn symbol thì lại cần
Vì symbol được dùng để diễn tả những thứ trừu tượng, nên symbol gần như không có bất kỳ sự kết nối nào giữa ngữ nghĩa và hình ảnh nó thể hiện. Những symbol phổ biến hiện nay như money, hamburger menu, cây thánh giá, chữ thập đỏ… đều trải qua thời gian dài trước đó để giờ đây nó có thể truyền tải thông điệp chính xác đến người dùng.
Icon có thể trở thành symbol, và ngược lại
Một hình ảnh có thể thực hiện đồng thời chức năng của icon và symbol. Như trường hợp của các cái kính lúp, chúng ta có lúc dùng nó như một icon để ám chỉ thao tác zoom, hoặc nó có thể truyền tải ẩn ý là symbol tìm kiếm.
Gán ý nghĩa cho icon bằng cách vay mượn từ đời thực (metaphor)
Ở một khía cạnh khác, chúng ta có thể “vay mượn” ý nghĩa và chức năng của một vật thể trong đời thực, để gán cho các icon một ý nghĩa và chức năng tương tự trong môi trường kĩ thuật số (digital interface).
Icon có thể trở thành symbol của thương hiệu
Apple là một ví dụ điển hình cho thấy ta không thể nào liên tưởng được điều gì khác ngoài gã khổng lồ công nghệ Apple khi nhìn ngoài hình ảnh trái táo cắn dở. Symbol này qua nhiều năm tháng để ăn sâu vào tiềm thức của người xem, c thể nói, phần “nghĩa bóng” của symbol đã lấn át hoàn toàn “nghĩa đen” của icon.
Tổng kết
Chúng ta dùng khái niệm icon cho mọi thứ trên màn hình có nguyên nhân sâu xa từ thuở sơ khai của thiết kế giao diện, vì lúc này hầu hết các icon đều cố gắng diễn tả chân thực các vật dụng ngoài đời như: tài liệu (document), thư mục (folder), file (tệp tin),…
Và việc sử dụng icon hay symbol tuỳ thuộc vào “cái” mà bạn đang muốn diễn tả là gì:
Symbol được dùng khi cần truyền tải một concept hay idea trừu tượng. Icon có hình dáng giống với vật thể ngoài đời thực.
Symbol cần được học, Icon thì không.
Một hình ảnh là được gọi là icon hay symbol còn tuỳ thuộc vào việc chúng ta gán “nghĩa đen”, hay “nghĩa bóng” cho nó.